Eleştirel
düşünme becerileri öğretilebilir!*
Eleştirel düşünme gibi
öznel bir konunun öğretilip öğretilemeyeceği bir süredir tartışma konusuydu,
ancak yeni bir çalışma bunun gerçekten mümkün olduğunu gösteriyor. Stanford
Üniversitesi’nin Fizik departmanının ve Eğitim Bilimleri Fakültesi’nin
yürüttüğü deneylerde öğrencilere eleştirel düşünme becerilerinin
öğretilebilecekleri ortaya koyuyor.
Modern toplumda
eleştirel düşünme becerilerinin ne kadar önemli olduğunu anlatmaya gerek yok.
Bilgiyi çözebilme, yorumlayabilme ve yaratıcı çözümler sunma yeteneği aklımızla
doğrudan ilişkilidir.
Çalışma fizik
laboratuvarına giriş dersindeki öğrencilerin iki gruba ayrılmasıyla
yapılmıştır. Bir grup öğrenciye (deney grubu) veri kümeleri arasında nicel
karşılaştırmalar yapmak için talimat verilmiş, diğer gruba ise (kontrol grubu)
hiçbir talimat verilmemiştir. Verileri bilimsel bir şekilde karşılaştırma, yani
gözlemlerini istatistiksel veya matematiksel olarak ölçebilmek, deney grubu için
ilginç sonuçlara yol açtı.
Bu talimatlar
kaldırıldıktan sonra bile, sınıfta kullanılan deney yöntemlerini iyileştirmek
için yaratıcı çözümler sunma konusunda 12 kat daha iyiydi deney grubu. Aynı
zamanda yöntemlerin kısıtlamalarını dört kat daha iyi anlatacak ve
muhakemelerini kontrol grubundan daha iyi açıklayacaklardı.
Sonuçlar, bir sonraki
yıl, farklı sınıftaki farklı öğrencilerle bile tutarlıydı. Peki bu eleştirel
düşünce hakkında ne ima eder ve bu bulguları kendimizi ve toplumumuzu geliştirmek
için nasıl kullanabiliriz?
Bilgiye ulaşma
kolaylığının eşi benzerinin görülmediği bir çağda yaşıyoruz. Vikipedi’de bir
sayfaya katkıda bulunduğunuzda ya da kaynağı olmayan bir yazı okuduğunuzda (hiç
kaynak gösteriyorlar mı ki?) okuduğunuzu anlama ve tartma beceriniz sürekli bir
ihtiyaçtır. Bu nedenle eleştirel düşünme becerilerine sahip olmamız zorunludur.
Ayrıca, eleştirel düşünce becerilerinizi kullanmazsanız, aile yemeklerinde
tartışacak hiçbir şeyiniz kalmaz. Eleştirel düşünme becerilerini öğrenerek bir
nevi beyninizi abur cubur bilgiyle beslemekten sağlıklı bir diyete geçmesi
demektir. Herhangi bir popüler konuya bakın ve kendinizi test edin. Bu doğru
mu? Doğruysa veya değilse, iki türlü de, nasıl biliyorum bunu? Bunu çözmek için
kullanabileceğim bir veri (kanıtlanabilir, olgusal bir bilgi) var mı?
Kesinlikle kendimizi
daha iyi eleştirel düşünürler olarak yetiştirebiliriz, ama aynı zamanda bu
becerileri çocuklara da öğretmemiz önemli. Çalışmalar, bu yeteneğin başarımız
için ne kadar önemli olduğunu gösterdi, ama yine de birçok kişi bunu öğretmede
berbat bir iş çıkardığımızı düşünüyor. Ancak bu çalışma, eğitimcilerin ve
velilerin bu becerilerin öğretilebilir olduğunu fark etmelerini sağlayabilir.
Daha iyi düşünen bir toplumun etkileri niceliksel değildir, ancak ben
olağanüstü olacağına inanıyorum.
*Lori CHANDLER, 2015,
“Study: There Are Instructions for Teaching Critical Thinking”, (Çev. Hale Tuba
Yılmaz). http://bigthink.com/ideafeed/can-you-be-taught-how-to-think-better
Yorumlar
Yorum Gönder