5 yıldır çocuklarla felsefe ve yaratıcı yazarlık çalışmaları yapıyorum. Bu çalışmalar hem beni, hem çocukları zenginleştiriyor. Hayal gücümüzü harekete geçiriyor, düşüncelerin rengarenk yolculuğunda kendimizi ve hayatı anlamlandırmaya kapı açıyor.
Bu yazıda, bu kapıyı açan renklerden biri olarak "hikaye yazımı"nı ele aldım. Çocuklarla Yaratıcı Yazarlık atölyeleri deneyimlerimden yola çıkarak çocuklar için sunulan "yaratıcı yazarlık" atölyelerinde/çalışmalarında kullanabileceğiniz, hikaye yazımında çocukların yaratıcılıklarını harekete geçirecek birkaç yol paylaşacağım sizlerle... Bütün bu yollar, hayal gücünü harekete geçirecek onlarca yoldan sadece birkaçı... Aslında en başta, hepsinden önemlisi, çocukların özgürce düşünmesine izin vermek ve bunu sağlamak; doğru/yanlış demeden, onları yargılamadan, "bir şeyler öğretiyor" hissi vermeden, sadece onların düşüncelerinin değerli ve önemli olduğunu hissederek, bilerek yaklaşmak... Yola bunun farkındalığıyla çıkmanız önemli; sonrası için ise işte birkaç ipucu:
1) YAZMAK İÇİN OKUMAK
Çocuklar aslında okumayı severler, yazmayı da; ama sevdikleri ve ilgilerini çeken konularda!
Hangi konulara, kimlere, nelere, her neye ilgileri varsa bunları bilmeniz, size çalışmanız için büyük katkı sağlayacaktır. Neye/nelere ilgisi varsa, oradan yola çıkmak her zaman en iyisi :) Örneğin okumayı hiç sevmediğini söyleyen bir çocuğa, bir gün çok ilgisini çeken bir konuyla ilgili kitap aldım. Öyle heyecanlandı ki, elimden kaptığı gibi okumaya başladı. Bu onun ilk adımıydı. Sonrasında onu keşfettikçe, tanıdıkça bulduğum hikayeler ve kitaplarla daha da pekişti. Ailesinin bir gün onu, heyecanla kitap okurken görebilecekleri akıllarına bile gelmiyordu :)
Çocukların hikaye yazabilmesi için önce okumaları gerekiyor. Bunun için de "yaratıcı okuma"diğer ipucumuz!
2) YARATICI OKUMA
Çocuklara bir hikaye okuduklarında veya biz okurken, belirli yerlerde durup çocuğa, "sonra sence neler oldu?" diye sormak, karakterlerle veya olaylarla ilgili tahminlerde bulunmasını sağlamak, hikayenin sonunu kendilerinin bitirmelerini istemek... Bu ve bunun gibi alıştırmalar, tahminde bulunmalarını sağlayarak yaratıcı düşünmelerini geliştirecek ve kendi yazacakları hikaye için sonsuz fikir verecektir.
3) GÖRSEL YAZI NOTLARI
Hikaye yazımında çocukların hayal gücünü harekete geçirecek basit ve etkili yollarda biri de, "bir söz" üzerine düşünmelerini sağlamaktır. Bu söz, ünlü bir düşünürün sözü, bir hikayeden alınan bir cümle, bir atasözü, bir şiirin bir dizesi de olabilir; sizin bir düşünceniz de... Örneğin "Yaşamak, sevmekle başlar." sözünü, bir kartona veya tahtaya yazarak çocukların düşüncelerini harekete geçirin, bakalım neler çıkacak?:)
4) KELİME OYUNLARI
Çocuklar yeni kelimeler öğrenmeye bayılırlar, hele oyunla zenginleştirildiğinde... Çocuklar için kullanabileceğiniz Tabu oyunu, son harfle kelime türetme oyunu, çağrışım oyunu... Bunların hepsi, yeni kelimeler öğrenmemiz, bir şeyi ifade etmenin birçok yolu olduğunu görmemiz, kelime hazinemizi zenginleştirmemiz için müthiş oyunlar! :)
Mesela "çağrışım oyunu"; oyunu başlatan kişi bir kelime söyler, diğeri bu kelimenin çağrıştırdığı, anımsattığı veya aklına ilk getirdiği kelimeyi söyler ve kelimeler, kelimeleri çağırarak devam eder. 5-10 dakika sonra oyunu sonlandırdığınızda, ilk söylenen kelime ile son söylenen kelimeyi tahtaya yazın; örneğin "ağaç" ve "kızgınlık"... Bunların birbirleriyle ne ilgisi var! Hadi bu iki kelimeyi düşünerek bir hikaye yaratalım :)
5) HİKAYE DAĞI
Hikayemizin konusunu, karakterlerini, nerede ve ne zamanda gerçekleştiğini belirledik; peki ya hikayemize nereden başlayacağız, ne yazacağız, neyi önce neyi sonra anlatacağız, nasıl bir yol izleyecek bu hikaye?... Elbette her hikaye aynı çizgide yürümez, giriş-gelişme-sonuç gibi lineer bir çizgide ilerlemez ancak yeni başlayanlar için muhteşem bir yoldur "hikaye dağı"...
a. Açılış : Ana karakter/ler/in, hikayenin geçtiği zamanın ve/ya ortam/çevrenin tanımlanması
b. Konu/Problem : Ana karakter/ler/in yaşayacağı şey ne? Hangi problem veya problemlerin üstesinden gelecek/ler?
c. Problem: Karakter/ler/imiz o problem/ler/le veya ikilimle karşılaşıyor; bu aşamada odağımız, hızlı tempoda hikayemizin ana konusunu/ ana problemini geçen olaylar dizisiyle anlatmak...
d. Çözüm: Problem veya ikilemle karşılaştıktan sonra karakter/ler/imiz ne yaptı, ne hissetti, sonucunda yaşadığı/yaşadıkları şey ne oldu? Ne/ler değişti?
e. Son: Ana karakter/ler/imiz şimdi ne yapıyor? Yaşadıklarından ne öğrenmiş oldu/lar? Hikayemizin temasını açık bir şekilde sunabildik mi?
Bu küçük hikaye dağı grafiğimiz, hikayemizi planlamamızı kolaylaştırıyor; hikayemizi kurgulamak için ve özellikle hikaye yazımına yeni başlayan çocuklar için muhteşem bir yol/culuk... :)
Yorumlar
Yorum Gönder